Wandelgids 500 jaar horeca in Leeuwarden: ‘Een fooi geven was een belediging’
Leeuwarden heeft er vanaf vandaag een nieuwe, historische stadswandeling bij: een die zich volledig richt op de horeca. En de geschiedenis van de Leeuwarder horeca gaat ver terug.
De eerste vermelding van een herberg in Leeuwarden is Het Anker in 1502. Het oudste nog bestaande café binnen de stadsgrenzen is het Oranje Bierhuis, van 1770.
Het idee om een stadswandeling over dit thema te maken, speelt al lang, vertelt Marga Renkema, coördinator educatie bij het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL). “Mijn voorvanger, Klaas Zandberg, was al heel gecharmeerd van het idee om zo’n wandeltocht langs de horecagelegenheden te maken in een wandelgids.”
Die gids is er nu, geschreven door onder andere Renkema zelf. “Je kunt ‘m eigenlijk op twee manieren gebruiken: als naslagwerk, bijvoorbeeld als je zelf regelmatig op stap ging of gaat in Leeuwarden. Veel mensen hebben herinneringen aan het horecaleven in Leeuwarden, dan is het leuk om na te lezen.”
Rijke geschiedenis
Maar mogelijk nog leuker is om aan de hand van die gids de verschillende gelegenheden bij langs te gaan. “Dan leer je die geschiedenis ook echt kennen.”
En die geschiedenis is dus rijk, met een begin rond het jaar 1500. Toen hadden horecagelegenheden een andere functie dan nu. Het waren herbergen, plekken waar reizigers de stad binnenkwamen.
In de negentiende eeuw begon het aantal locaties snel toe te nemen. En daarom hadden Renkema en haar collega’s ook genoeg materiaal, zowel foto’s als verhalen, om te gebruiken voor de gids.
De Ossekop
“Een verhaal dat eruit springt, is dat van De Ossekop”, vertelt ze. “Daar werd Duits bier geschonken, met een dikke schuimlaag. Mensen moesten dat vooral niet te snel opdrinken. Muziek was ook taboe, want het was de bedoeling dat je een praatje met elkaar hield. En een fooi geven werd gezien als belediging, want dat deed je bij de bakker ook niet.”
De wandelgids past bij de expositie Van Herberg tot Huiskamercafé, die momenteel ook te zien is in het HCL. Daar zijn van vier eeuwen foto’s en objecten te zien. De expositie is nog tot en met augustus te zien.
Eerste exemplaar
Het eerste exemplaar van de horecagids Stappers in de stad, langs horeca van toen is maandagmiddag door wethouder Abel Reitsma uitgereikt aan Ton Eijer, voorzitter van de Leeuwarder afdeling van Koninklijke Horeca Nederland en eigenaar van café Scooters. Verder vertelden Baukje de Vries (van Paddy O’Ryan) en horecaman Arjen Rusticus anekdotes uit het Leeuwarder horecaleven.
