Friese zorgsector wacht drastische ingrepen: “We kunnen niet toveren”

De voorgenomen fusie van het Antonius ziekenhuis in Sneek en Tjongerschans in Heerenveen zorgt voor grote onrust bij het personeel en patiënten. Toch wijzen de cijfers uit dat er in Fryslân geen andere optie is.

DOOR HAYO BOOTSMA

Dat heeft te maken met vergrijzing. Daar hoort bij dat de zorgvraag toeneemt. Aan de andere kant is er personeelskrapte. Regiobeeld Fryslân 2023, een document waarin wordt onderzocht hoe het zit met de zorg, laat zien dat er over tien jaar een tekort van 600 verpleegkundigen is in de ziekenhuizen.

“We hebben niet genoeg mensen om de roosters rond te krijgen”, zegt Ellen de Jong van ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten uit naam van alle ziekenhuizen. “Als er één of twee mensen uitvallen wordt het problematisch.” Absolute aantallen wil De Jong niet geven. “We zien ze wel”, zegt ze. “De rek is er wel uit en de organisaties zijn kwetsbaar door openstaande vacatures en ziekte.”
Het dreigende tekort aan personeel is ook een van de redenen dat het Antonius en Tjongerschans de handen ineen slaan om tot een oplossing te komen. Ze weten dat ze in de toekomst in de knel komen.

Medisch Centrum Leeuwarden

De oplossing is niet altijd makkelijk te vinden, zegt Idi de Boer, manager acute zorg in Nij Smellinghe. “In de drie noordelijke provincies hebben we het samenwerkingsverband ‘Zorg voor het Noorden’. Daar delen we initiatieven en zorgen we dat we maximaal nieuwe medewerkers kunnen opleiden.”

Dubbele opleiding
Er wordt ook gekeken naar andere oplossingen, zoals het dubbel opleiden van verpleegkundigen. “Dat verpleegkundigen van de intensive care ingezet kunnen worden op de eerste hulp en andersom”, zegt De Boer.
Bovendien wordt er gekeken naar de indeling van het ziekenhuis. Zo wordt Nij Smellinghe binnenkort verbouwd. De afdelingen die acute hulp bieden, worden dichter bij elkaar geplaatst. Dat maakt het werk efficiënter en zo kan personeel makkelijker van de ene naar de andere afdeling.

© Omrop Fryslân

Instroom opleidingen neemt af
Een oplossing ligt niet zomaar voor de hand. De instroom op de opleidingen neemt af en dat betekent dat het tekort op een andere manier opgelost moet worden. “Nieuw personeel kunnen we niet creëren”. zegt Sara Meijer van zorgverzekeraar De Friesland. Zij is een van de opstellers van het Regiobeeld. “Niet alleen in de zorg zijn tekorten. Landelijk zie je dat bijna alle sectoren daarmee worstelen.”

Een ander zorglandschap
Meijer vindt dat er gekeken moet worden naar een volledig ander zorglandschap. “Je moet ernaartoe dat je mensen ondersteunt om zaken zelf of samen te doen. Zo blijft de zorg die nodig is voor de echt kwetsbaren beschikbaar. Daarnaast moet er beter worden samengewerkt en gedigitaliseerd.”
Innovaties kunnen ook helpen. Zo zijn er al pleisters met een sensor die informatie doorgeven aan de zorgverlener. Ook wordt er vooraf al meer gedaan om mensen voor te bereiden op operaties.
Het gaat om zogenaamde ‘pre-habilitatie’. Dat wordt gedaan door fysiotherapeuten of huisartsen en zorgt ervoor dat mensen veel minder lang een bed bezet houden.

Tekort huisartsen Leeuwarden
Een bijkomend probleem is het tekort aan huisartsen. In Leeuwarden en Drachten is dat probleem het grootst. In heel Fryslân gaat het nu om een tekort van 100 huisartsen. Dat loopt de komende 10 jaar op naar 200.
De provincie probeert met financiële steun huisartsen binnen te halen. Daarvoor was een subsidiepot beschikbaar van 6,5 ton. Die pot is inmiddels leeg.

Volgens de zorgsector dringt het probleem nog niet volledig door in de politiek. Bijvoorbeeld in de gemeenteraden van Súdwest-Fryslân en Heerenveen wordt geprotesteerd tegen de voorgenomen fusie van het Antonius en Tjongerschans.
De steeds toenemende problemen met de personeelstekorten maakt het in stand houden van de twee ziekenhuizen volgens de directeuren onmogelijk.

Fotobijschrift: Een operatie in ziekenhuis Nij Smellinghe © Omrop Fryslân