Grote of Jacobijnerkerk moet worden afgestoten: “Dit kan zo niet langer”

De protestantse gemeente in Leeuwarden wil van de Grote of Jacobijnerkerk af. Die gemeente moet er nu ieder jaar 120.000 euro op toeleggen en dat bedrag wordt steeds groter.

Er zijn nu nog zo’n 4.500 leden binnen de protestantse gemeente, maar het aantal leden neemt elk jaar met vier tot vijf procent af. Dat betekent ook elk jaar minder inkomsten.
“Dit is een grote zorg. Dit kan zo echt niet doorgaan”, zegt Daan Postma van de algemene kerkenraad. “De gemeente bestaat ook uit De Fontein en De Schakel. Die kerkgebouwen kunnen we redelijk exploitabel houden, maar de Grote Kerk wordt zo langzamerhand een last voor ons.”
De gemeente speelt nog niet lang met de gedachte om de kerk van de hand te doen, maar krijgt volgens Postma wel steeds scherper in beeld dat de kerk in grote zorg aan het worden is.

Het Godshuis wordt een zware last
De 120.000 euro gaat van de totale inkomsten van zo’n 500.000 euro per jaar af. “Daar moeten we alles van bekostigen. Daarmee is de verhouding wat zoek.”
Energiekosten, de verlichting, het onderhoud en het schoonmaken van het kerkgebouw. “Alle kosten bij elkaar opgeteld kom je tot dit bedrag. Dat is niet gering. We hebben wel de kachelinstallatie vernieuwd, maar desalniettemin zijn de kosten hoog.” Met evenementen en concerten vallen niet genoeg inkomsten bij elkaar te krijgen om het te betalen.

De gemeente wil het moment voor zijn dat het verkeerd gaat. “De afgelopen tijd hebben we kerken verkocht. De Goede Herderkerk, de Fenix, de Adelaar, de Koepelkerk. Kortom: er is al het nodige gesneden. Op dat pad kun je ook niet doorgaan. Al die kerkverkopen hebben ook niet geleid tot een toename van kerkleden.”

In gesprek met Alde Fryske Tsjerken
De kerk gaat in gesprek met Stichting Alde Fryske Tsjerken om te onderzoeken of die de kerk misschien wil overnemen. Daarmee is niet gezegd dat zoiets lukt.
“Maar wel reëel is dat we met hen in gesprek gaan. We zijn bekend met de term bruidsschat. Dat betekent in sommige gevallen dat je over een periode van bijna veertig jaar nog de onderhoudslasten zou moeten betalen, maar dat kunnen wij ook niet. Daarom moeten we in overleg”, zegt Postma.
Als er nog geen oplossing komt, willen ze in gesprek met de gemeente Leeuwarden en de provincie. “We hebben jaren als protestantse kerk de lasten van deze kerk gedragen, maar het einde daarvan is in zicht. We zullen wat anders moeten bedenken.”

Verantwoordelijkheid voor de kerk
Postma voelt ook de verantwoordelijkheid voor de kerk. “Het is een van de oudste gebouwen in Leeuwarden, een kerk die voor veel maatschappelijke gebeurtenissen een rol speelt. Een levend gebouw, dat een rol in de maatschappij heeft.”

De kerk is een Rijksmonument, in de 13e eeuw opgericht als onderdeel van een dominicanenklooster en herbouwd in de 15e eeuw. In de kerk werd ook een grafkelder voor de Friese Nassau’s aangelegd.
Postma verwacht dat een oplossing nog wel maanden duurt. “Maar de commissie die ons financieel helpt, heeft ook gezegd: jullie moeten ingrijpen, maar jullie hebben ook nog wel wat tijd om te beslissen.”